Unutkanlık için hangi bölüme gidilir konusuna değinmeden önce unutkanlık hakkında bilgi sahibi olunmalıdır. Unutkanlık son dönemlerde oldukça fazla kişi etkileyen bir semptom olmuştur. Unutkanlık, daha çok yaşlılarda mevcut olsa da bazı koşullardan dolayı gençleri de yüksek bir oranda etkilemektedir ve gençlerde unutkanlık sorunu her geçen gün artmaktadır.
İçindekiler
Unutkanlık Sebepleri
Unutkanlığa çoğunlukla aşağıdaki nedenler sebep olur;
- Depresyon hali: Nöronlar, beyine bilgi gönderen, odaklanmaya, konsantreye ve öğrenmeye yardımcı olan beyin hücreleridir. Ancak depresyon, nörogenezi ve nöronların oluşumunu tamamen bozar. Hatıraların saklanmasından sorumlu olan kalıp ayırma adı verilen bir işlemle de karışabilir. Normalde, bu işlem hipokampüsü (beynin limbik sistemi) ve özel bir durumu ayırt eder. Bununla beraber depresyon bazı hafıza sorunu ile birlikte bağışıklık sisteminde hasarlara da yol açabilir.
- Uyku sorunları: Bir olay veya hatıra biçimlendirildiğinde beyin, uyku esnasında bu bilgileri saklamak için yoğun bir şekilde çalışır. Uyku, beynin bu şekilde çalışması için en iyi ortamdır. Fakat yeterli düzeyde uyku alınmazsa bu bilgilerin saklanma şansı olmaz. Uykusuzluk sorununda birkaç dakika önce yapılan işler bile hatırlanmayabilir. Uyku sorunu çocukları da etkileyebilir ve çocuklarda unutkanlık ile beraber agresif ruh haline sebep olabilir.
- Sigara: Sigara kullanımı doğrudan vücudu zehirler ve hatta bilişsel gerilemenin önemli bir belirteci olan beynin kortikal kalınlığına bile hasar verir. Uzmanlara göre ne kadar çok sigara içilirse o kadar fazla olaylar unutulabilir. Bununla beraber demans riski de sigara içenlerde çok daha fazladır.
- Stres: Stres, beynin mekânsal hafızadan sorumlu kısmı olan hipokampusu ciddi düzeyde zayıflatabilir. Kronik stres ayrıca stres hormonu olan kortizol seviyesini de arttırır. Sürekli strese maruz kalma hipokampüsü tamamen bozabilir ve bu nedenle öğrenme ile beraber hafızayı da kötüleştirir.
- Aşırı Alkol Kullanımı: Uzun süreli alkol tüketme nörogenezi yavaşlatacaktır. Bununla beraber beyin hücrelerini oksidatif strese maruz bırakabilir. Alkol, vücuttaki antioksidan seviyesini ciddi oranda azaltır, zihinsel hastalıklara sebep olur ve hafızayı zayıflatır. Alkolün uzun süreli kullanımı aynı zamanda hipokampus bölgeye büyük zararlar verir ve beynin yeni anılar oluşturmasını zorlaştırır.
- Hipotiroidi: Hipotiroidi veya yetersiz bir tiroid bezi vücudun, yeterince tiroid hormonu üretmediği anlamına gelir. Bu hormon, net düşünme ve odaklanma gibi birçok süreci düzenler. Bu durumdan hafıza da etkilenebilir, böylece unutkanlık başlayabilir.
- B12 Vitamin Eksikliği: Sağlıklı kırmızı kan hücreleri için B12 vitamini gerekir. Ancak vitamin yeterince alınmazsa nörolojik ve psikiyatrik sorunlar ortaya çıkabilir. Hafıza kaybı, unutkanlık, sinirlilik ve depresyon gelişebilir. Bununla beraber B12 eksikliği belirtileri arasında baş ağrısı ve unutkanlık da olabilir. Demans riski de buna paralel artar. Unutkanlık için B12 vitamini almak isteyenlerin balık, tavuk, fındık, peynir, yumurta ve süt ürünlerini tüketmesi önerilir.
- İlaç tedavisi: Unutmak, ilacın olası bir başka yan etkisi olabilir. Antidepresanlar, ağrı kesici ilaçlar, uyku hapları ve steroidlerin tümü unutkanlığa neden olabilir. Kolesterol düşürücü statinlerin de zihinsel işlevi azalttığı bulunmuştur. Tüm bunlarla beraber kullanılan ilaçlar geçmeyen baş ağrısı ve unutkanlık semptomlarına da yol açabilir.
- Yaş ilerlemesi: İlerleyen yaş doğal olarak unutkanlığa sebebiyet verebilir. Bu durum yaşa bağlı hafıza bozukluğu olarak bilinir ve çoğunlukla 60-65 yaşında unutkanlık başlar. Yaşlıların yaklaşık %40’ını etkilemektedir. Beyin, bu süre zarfında birçok fiziksel veya duygusal değişiklik geçirdiği için yaşlılarda unutkanlık, yaşlanmanın normal bir parçası olarak kabul edilmelidir.
- Mastürbasyon: Çok fazla yapılan mastürbasyon unutkanlık sorununu da beraberin getirir. Çünkü fazla yapılan mastürbasyon, ana odağı ve konsantrasyonu bozacaktır.
- Hamilelik: Beslenme yetersizliği, uyku sorunları, B12 vitamin eksikliği ve bazı hormonsal değişimler hamilelikte unutkanlık sorununa yol açabilmektedir.
Unutkanlık Nasıl Giderilir?
Unutkanlık bazı yaşam tarzı değişikleriyle giderilebilir veya en aza indirgenebilir. Mutlaka günlük yaşantıya fiziksel aktiviteler eklenilmelidir. Fiziksel aktiviteler, beyin de dâhil olmak üzere bütün vücuda kan akışını büyük oranda arttırır. Bu durum, hafızanın sürekli taze kalmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanında zihinsel olarak sürekli aktif kalınmalı ve düzenli olarak sosyalleşilmelidir. Sosyal etkileşim, hem depresyonu ve hem de stresi önlemeye yardımcı olur. Tüm bunlarla beraber düzenli uyku, sağlıklı beslenme ve yeterli B12 vitamini alımı da unutkanlığa iyi gelecektir.
Unutkanlık İçin Hangi Doktora Gidilir?
Unutkanlığa hangi bölüm bakar konusu 2 şekilde ele alınabilir. Unutkanlık nedenleri, beyinsel aktivitelerden kaynaklıysa nöroloji bölümüne randevu alınmalıdır. Şayet unutkanlığa psikolojik etkenler neden oluyorsa psikiyatri bölümüne randevu alınır. Ayrıca nöroloji ve psikiyatri bölümleri unutkanlığı, koordineli olarak da tedavi edebilir.
Unutkanlığa Ne İyi Gelir?
Unutkanlık için aşağıdaki bitkisel ve doğal yöntemler iyi gelebilir;
- Kimyon: İçerdiği bileşenler sayesinde hafıza ve bilişsel yetenekleri arttırabilir.
- Keten tohumu: Bu bitki B3, B6 ve B9 vitaminleri içermesi nedeniyle hafıza sorunlarına iyi gelebilir.
- Melisa (Oğul) Otu: Bu bitkide bulunan fitokimyasallar beynin bilişsel işlevini arttırabilir. 2019 yılında yapılan bir araştırmada düzenli olarak melisa otu tüketen 10 hastanın tümünde unutkanlık hastalığı ile beraber semptomlarında %27 oranında azalma oldu.
- Balık: Omega-3 yağ asitlerince zengin olan balık türlerinin tüketilmesi hafızayı kuvvetlendirebilir.
- Kuruyemiş: Kuruyemişte bulunan yağ asitleri bilişsel gerilemeyi yavaşlatabilir. Ayrıca, E vitamini bakımından oldukça zengin olan kuruyemişler, Alzheimer ile savaşabilir.
Unutkanlık Hastalıkları Çeşitleri
Demans: Zihinsel yeteneklerin gün geçtikçe ciddi oranda azalması durumu olarak bilinen unutkanlık hastalığının adıdır. Günlük aktivitelerin artık yapılamaması hali de Demans hastalığına işaret eder. Yaşa bağlı hafıza bozukluğu olan 16 milyon yaşlıdan yaklaşık %1-2’si Demans hastasıdır. Demans’ın en yaygın görülen türü, bunama vakalarının %60 ile 80’ini oluşturan Alzheimer’dir. Her Alzheimer sorunu olan kişi aynı zamanda Demans hastasıdır ama her Demans hastası Alzheimer değildir.
Alzheimer: Kişilerin, yaş ilerlemesiyle beraber hafıza ve bilişsel yeteneklerini büyük oranda yıkıma uğratan bir hastalıktır.