Nefes darlığı için hangi doktora gidilir?

sağlık

Nefes darlığı, hayatı tehdit edebilecek kadar ciddi ve riskli bir durumdur. Nefes darlığına sebep olan birçok faktör bulunur. Nefes darlığı kısa veya uzun süreli olsa da, her zaman ciddiye alınması gereken bir sorundur.

Nefes Darlığı Nedenleri

Nefes darlığına çoğunlukla akciğer veya kalp rahatsızlıkları sebep olur.  Genel olarak en yaygın nedenler arasında

  • Astım,
  • Zatürree,
  • Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH),
  • Kalp krizi veya anjina (miyokardiyal iskemiye yetersiz kan akışı ve bu nedenden yaşanan göğüs ağrısı),
  • Fiziksel şartsızlaştırma (kalp kaslarının hareketsizlik nedeniyle zayıflaması),
  • Psikolojik sorunlar,
  • Pulmoner emboli (genellikle kan pıhtısı ile akciğerin bir arterinin aniden tıkanması) daha az yaygın ancak ciddi bir nedendir.

Bununla birlikte, bu tür insanlar başka bir hastalık da geliştirebilirler. Örneğin, uzun süreli astım hastalarında kalp krizi riski de bulunur veya kronik kalp yetmezliği olan kişilerde zatürree sorunu baş gösterebilir.

  • Akciğer Hastalıkları: Akciğer bozukluğu olan kişiler, fiziksel olarak sıklıkla nefes darlığı yaşarlar. Egzersiz sırasında vücut daha fazla karbondioksit salgılar ve daha fazla oksijen kullanır. Beyindeki solunum merkezi, kandaki oksijen seviyeleri düşük veya kandaki karbondioksit yüksek olduğunda nefes almayı hızlandırır. Kalp veya akciğerler normal şekilde çalışmayınca küçük bir efor bile nefes alma hızını ve nefes darlığını önemli ölçüde arttırabilir. Akciğer bozukluğu daha ciddi hale geldikçe nefes darlığı istirahat esnasında bile oluşabilir.
  • Kalp Yetmezliği: Kalp, kanı akciğerlerden pompalar. Kalp yetersiz pompalanıyorsa ( kalp yetmezliği olarak adlandırılır), akciğerlerde sıvı (akciğer ödemi denilen bir bozukluk ) birikebilir. Bu bozukluk, sıklıkla göğüste daralma hissi ile birlikte ani bir nefes darlığına neden olur. Akciğerlerdeki sıvı birikmesi ayrıca solunum yollarını daraltabilir, kardiyak astım denilen bir hastalık olan hırıltıya neden olabilir ve kalbin hızlı atması ile beraber nefes daralmasına yol açabilir.
  • Kalp yetmezliği olan bazı kişilerde ortopne, paroksismal nokturnal veya her ikisi de ortaya çıkabilir. Ortopne, insanlarda uzanırken ve otururken oluşan nefes darlığıdır. Paroksismal nokturnal sorununda uyku sırasında aniden gelişen kalp çarpıntısı nefes darlığı atağına yol açabilir.
  • Anemi: İnsanlardaki kansızlık (anemi) nefes darlığına yol açabilir. Bununla beraber herhangi bir yaralanma nedeniyle çok miktarda kan kaybedilmesi durumunda, daha az kırmızı kan hücreleri olur. Kırmızı kan hücreleri dokulara oksijen taşır, böylece kanın verebileceği oksijen miktarı azalır ve fiziksel aktivite sırasında insanlar genellikle nefes darlığı hissederler. Çünkü kan vücudun ihtiyaç duyduğu oksijeni sağlayamaz.
  • Diğer nedenler: Kanda çok yüksek seviyelerde asit birikirse (metabolik asidoz denir), insanlar ani bir şekilde nefessiz kalabilir. Ciddi böbrek yetmezliği, şeker hastalığı ve bazı ilaçların veya zehirlerin tüketilmesi metabolik asidoza neden olabilir. Anemi ve kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği olan kişilerde nefes darlığına katkıda bulunabilir. Ayrıca bazı kalp ameliyatları ve uygulamaları da akut nefes darlığına sebep olabilir. Örneğin bypass ameliyatı sonrası nefes darlığı görülme olasılığı yüksektir, bu sorun ameliyattan sonra gelişebilecek geçici semptomlardandır.

Hamilelikte Nefes Darlığı

Gebelikte nefes darlığı sorunu oldukça yaygın bir semptomdur. Çünkü gebelik sırasında daha fazla oksijene ihtiyaç vardır ve vücut, bu ihtiyacı karşılamak için farklı şekillere adapte olur. Yükselen hormonlar (özellikle progesteron), akciğerleri doğrudan etkiler ve beyindeki solunum merkezini uyarır. Dakikada alınan nefes sayısı hamilelik sırasında çok az değişse de, her nefesle solunan hava miktarı önemli ölçüde artar. Hamileliğin erken döneminde yaşanabilecek nefes darlığı, nefes almanın gerekliliği konusunda daha fazla farkındalık hissi

uyandırabilir. Hamileliğin ilerleyen dönemlerinde de uterus, diyaframa baskı uygulayacağı için de nefes darlığı ve öksürük sorunu yaşanabilir.  Hamilelik sırasında yaşanan nefes

darlığı, astım , anemi veya yüksek tansiyon gibi önceden var olan bir durumla daha da kötüleşebilir.

Nefes Darlığı Tedavisi

Nefes darlığının tedavisi çoğunlukla nedene yöneliktir. Düşük kan oksijen seviyesine sahip olan kişilere, plastik burun çatalları veya yüze giyilen plastik maske kullanılarak ilave oksijen verilebilir. Daha ciddi durumlarda ise özellikle hastalar yeterince derin veya hızlı nefes alamıyorsa, nefes borusuna yerleştirilebilecek bir solunum tüpü veya sıkı bir şekilde oturan bir yüz maskesi kullanarak mekanik ventilasyon ile solunum desteklenebilir. Bu yöntem aynı zamanda bebeklerde nefes darlığı sorunu için de kullanılabilmektedir.

Nefes Darlığı İçin Hangi Doktora Gidilir?

Nefes darlığına hangi bölüm bakar konusu birkaç farklı alanda incelenebilir. Nefes darlığı şayet göğüs kaynaklıysa göğüs hastalıkları bölümünden randevu

alınır. Göğüs hastalıkları bölümü nefes darlığının en temel nedeni olan akciğerlerdeki hemen hemen bütün sorunlar ile ilgilenmektedir. Nefes darlığı kalpteki sorunlardan kaynaklıysa kardiyoloji bölümünden randevu alınır. Bebeklerde nefes darlığı için de pediatri veya yine kardiyoloji bölümünden randevu talep edilebilir.

Nefes Darlığına Ne İyi Gelir?

Nefes darlığına evde ne yapılabilir konusu oldukça önemli ve dikkat edilmesi gereken bir konudur. Çünkü bazı durumlarda nefes darlığı ani bir şekilde gelişebilir.  Nefes darlığı ani bir şekilde ortaya çıktığı zamana yapılacak ilk aksiyon derin nefes alışverişi olmalıdır. Bu egzersiz için burundan nefes alınır, 10 saniye tutulur ve ağızdan nefes dışarı verilir. Bu egzersiz her gün, en az 10-15 defa yapılmalıdır. Ayağa kalkmak veya yatmak için rahat ve desteklenmiş bir pozisyon bulmak da nefes darlığına iyi gelebilir. Psikolojik nefes darlığı için bu tedavi yöntemi oldukça faydalı olabilir. Buhar solumak da bir kişinin burun kanallarını temiz tutmaya yardımcı olur ve bu durum daha kolay nefes alışverişine yardımcı olabilir. Buhardan gelen ısı ve nem, ciğerlerde mukusu kırabilir ve bu da nefessizliği azaltır. Tüm bunlarla beraber nefes darlığı bitkisel tedavi yöntemleriyle de hafifletilebilir. Taze zencefil tüketmek veya zencefili sıcak suya bir miktar ekleyerek çayını içmek, solunum yolu enfeksiyonunun sebep olduğu nefes darlığının azaltılmasına ciddi oranda yardımcı olabilir. Ayrıca nane, melek otu, melisa, keçiboynuzu, ısırgan ve yemlik bitkileri de nefes darlığına iyi gelen bitkilerdir.

Yazı dolaşımı

Mobil sürümden çık