Alkol nedenli olmayan karaciğer hastalığı tanım olarak, alkol kullanmayan hastalarda veya anlamlı düzeyde (yeterli düzeyde) alkol kullanımı olmayan hastalarda, yoğun alkol kullanımına bağlı karaciğer hastalığında görülen yağlanma, fibröz doku oluşumu gibi karakteristik bulguların görülmesi anlamı taşır. Bu hastalıkta karaciğerde biriken yağ oranı, karaciğerin %5 veya %10’u nu oluşturur. Bir başka tanımlama ise karaciğeri oluşturan esas hücreler olan hepatositlerin %5’inden fazlasının yağ dokusu ile dolması şeklindedir.
Basit bir yağlanma ile başlayan bu süreç, uzun yıllar hiçbir klinik bulgu vermeyeceği gibi siroza kadar giden bir tabloya da neden olabilir. Bu hastalarda portal hipertansiyon ve karaciğer yetersizliğinin gelişmesi de büyük bir risktir. Bu nedenle sıkı takibinin yapılması gerekmektedir. Diyabet (şeker hastalığı) ile birlikte görülme olasılığı çok daha yüksek olan bu hastalıkta obezite öyküsü yüksek oranda bulunur. Hastaların çok büyük bir kısmı aşırı kilolu ve obez hastalardır.
Risk faktörleri
- Obezite
- Diyabet (şeker hastalığı)
- Lipid sistemi bozuklukları (dislipidemi)
- Hızlı kilo kaybı
- Bağırsak ameliyatları
- Çeşitli ilaç kullanımı
- 45 yaşının üzerinde olmak
Tanısı oldukça kolay bir hastalık olan alkol nedenli olmayan karaciğer hastalığı için, çekilecek basit bir ultrason oldukça değerli bilgilere ulaşılmasına neden olur. Hastalık ilk zamanlarında herhangi bir bulgu vermediği için genellikle başka bir şikâyet ile gelen hastalarda, ilgili hekimin karaciğer fonksiyonlarının düzensizliğini fark etmesi ile tanıya gidilir. Ancak nadiren de olsa hastalar sağ üst kadran ağrısı (karnın sağ üst tarafı) şikâyeti ile hastaneye başvurabilirler.
Basit karaciğer yağlanması olarak da tanımlanabilen bu hastalığın tedavisinde çoğu zaman ilaç kullanımına dahi gerek duyulmaz. Verilecek bir diyet tedavisi ile, yağlı ve aşırı karbonhidrat içeren gıdalardan uzak durulması ile hastalık gerileyebilir. Bunun yanında egzersiz ve kilo verilmesi de şiddetle önerilir.
Kesin tanı ve tedavi için karaciğer biyopsisi yapılması gerekmektedir. Bu biyopsi sonucuna göre tedavi türü planlanır. İleri olgularda ilaç tedavisi, hatta cerrahi müdahale de düşünülebilir. Kilo verdirici cerrahi müdahaleler bu hastalarda kesinlikle uygulanmamalıdır. Çünkü bu müdahaleler sonucu karaciğer yetmezliği gelişebilir ve daha da istenmeyen sonuçlara yol açılabilir. Yani cerrahi müdahale planlanırsa karaciğere yönelik planlanır. Zayıflama amaçlı olarak mide rezeksiyonu (mide küçültülmesi) gibi ameliyatlar karaciğer hastalığı olanlarda tehlikeli sonuçlara sebep olabilir.
